ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ! Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΩΡΟΥ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Βρισκόμαστε σε εορταστική περίοδο και αυτές τις μέρες τα δώρα έχουν την τιμητική τους. Η ανταλλαγή δώρων είναι μια ιεροτελεστία γεμάτη συμβολισμούς και το πνεύμα των ημερών επιτρέπει να τα προσφέρουμε χωρίς πολλούς όρους. Η προσφορά ενός δώρου είναι μία κίνηση που δηλώνει αγάπη, ευγνωμοσύνη και αναγνώριση. Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας σε μη λεκτικό επίπεδο που παράγει πλούσια νοήματα.
Το δώρο είναι κάτι που δε δίνεται κάθε μέρα και αυτό είναι που το κάνει ξεχωριστό. Φαίνεται σα μία προσφορά μιας στιγμής αλλά ο χρόνος επιλογής του είναι πάντα πολύ μεγαλύτερος. Το δώρο προϋποθέτει μία σχέση που προϋπάρχει και έπεται της προσφοράς του. Η προσφορά ενός δώρου δίνει χαρά και ικανοποίηση όχι μόνο σε αυτόν που το δέχεται αλλά και σε αυτόν που το προσφέρει.
Ειδικά για το παιδί το δώρο έχει πολύ μεγάλη αξία και η γοητεία της παιδικής αθωότητας κάνει αυτήν την αξία συμβολική και όχι οικονομική. Το παιδί μπορεί να χαρεί χωρίς μέτρο κάθε δώρο που του προσφέρεται ανεξάρτητα από το μέγεθος και την αξία του. Η χαρά δεν περιορίζεται μόνο στη στιγμή που το λαμβάνει αλλά ανοίγεται και σε όλο το χρόνο που το προσμένει.
Η σημασία ενός δώρου είναι να δώσει ευχαρίστηση στο παιδί και να παίξει σημαντικό ρόλο στην υγιή νοητική, ψυχική και συναισθηματική του ανάπτυξη. Το δώρο είναι μία κίνηση προσφοράς και αλλάζει νόημα όταν η προσφορά γίνεται ανταποδοτική σε πράξεις, συμπεριφορές ή επιτεύγματα του παιδιού. Ένα δώρο μπορεί να έχει διάφορες μορφές. Μπορεί να εστιάζει στη γνώση, στην τέχνη, στη διασκέδαση. Η επιλογή του δώρου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις προτεραιότητες της οικογένειας. Ότι επιλέξουμε έχει να συμβαδίσει με τη νοητική ανάπτυξη του παιδιού, με την ηλικία του και με τις ιδιαίτερες ικανότητές του. Αν προωθήσουμε το παιδί μας σε δυσκολότερα πράγματα απ’ ότι αντέχει υπάρχει ο κίνδυνος να χάσει το ενδιαφέρον του και να απογοητευτεί. Είναι προφανές ότι τα δώρα που προβάλλουν την επιθετικότητα πρέπει να αποφεύγονται.
Ένα παιδί είναι πολύ λογικό να ζητάει ότι του αρέσει, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορεί να το αποκτήσει κιόλας. Είναι σημαντικό να το εκπαιδεύσουμε ώστε να μαθαίνει να εκτιμά ότι του προσφέρεται. Το παιδί που κατακλύζεται από πολλά δώρα χάνει το ενδιαφέρον του γι’ αυτά αφού δεν προλαβαίνει ούτε να ασχοληθεί μαζί τους ούτε να τα βαρεθεί. Το αποτέλεσμα είναι να μην τα εκτιμά και ο γονιός να απογοητεύεται. Η ωρίμανση για το παιδί έρχεται όταν νοιώσει ότι δε μπορούν τα πάντα να περιστρέφονται γύρω από τις δικές του επιθυμίες. Το παιδί που παίρνει δώρα χωρίς όρια μαθαίνει να αδιαφορεί, να αγνοεί τις ανάγκες των άλλων και να εκπαιδεύεται σε εγωιστικές συμπεριφορές. Όσο πιστεύει ότι μπορεί να έχει ότι ζητάει, αυτό δε θα τον βοηθήσει στην εξέλιξή του.
Ο γονιός ιδιαίτερα τις ημέρες των Χριστουγέννων νοιώθει καλά προσφέροντας ένα δώρο στο παιδί του. Η χαρά του παιδιού του γίνεται και δική του χαρά. Μία κατηγορία γονιών επιλέγει τα πολλά και μεγάλα δώρα σαν απόδειξη μεγάλης αγάπης. Σε μία εποχή που ο χρόνος παρουσίας του στο σπίτι έχει μειωθεί, μπορεί να βγαίνουν και αισθήματα ενοχής. Μπορεί ακόμα μέσα από την επιθυμία του να νιώσει το παιδί του ισότιμο με τ’ άλλα παιδιά, να πέσει στην παγίδα των προτύπων που η καταναλωτική κοινωνία προβάλλει. Μπορεί ακόμα η όποια επιλογή του, να απαντά στις δικές του ανάγκες μέσα από τα παιδικά του βιώματα και όχι στα αιτήματα του παιδιού. Μία άλλη κατηγορία γονιών δυσκολεύεται ν’ ανταποκριθεί σε αυτό που το παιδί του ζητά αλλά και σε αυτό που και ο ίδιος επιθυμεί. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να γεννηθούν αισθήματα ενοχής, μπορεί να ρυθμιστούν διαφορετικά οι προτεραιότητες, μπορεί και να αναδειχτούν νέες θετικές συμπεριφορές. Όταν ένας γονιός νοιώθει καλά το αποτέλεσμα της προσφοράς είναι πάντα πλούσιο.
Σήμερα που έχει χαθεί η χαρά της δημιουργίας του παιγνιδιού από τα ίδια τα παιδιά το δώρο έχει αποκτήσει ιδιαίτερη αξία. Είναι σημαντικό όμως να θυμόμαστε ότι το δώρο είναι το μέσο και όχι ο σκοπός, είναι προσφορά και όχι δικαίωμα, είναι σχέση και όχι αντικείμενο, είναι ποιότητα και όχι ποσότητα, αφορά δύο και όχι έναν. Το δώρο που προσφέρει ο γονιός το επιλέγει ο γονιός και επειδή το χαρίζει στο παιδί είναι σημαντικό να έχει νόημα για το παιδί. Αν δε γίνουμε κι εμείς οι γονείς κομμάτι του δώρου, το δώρο μειώνει σημαντικά την αξία του.
Παπαντωνίου Δημήτρης