ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ
Δυσλεξία καλείται μια δυσκολία νευροβιολογικής και νευροαναπτυξιακής φύσης, με ορατές συνέπειες στις γνωστικές, εγκεφαλικές διεργασίες, που αφορούν στις δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής και ορθογραφίας. Συγκεκριμένα, παρατηρούνται δυσκολίες στη χρήση σύνθετων λέξεων, χρόνων στα ρήματα και τις αντωνυμίες, στη σύνταξη των λέξεων, στο τονισμό των λέξεων και στα σημεία στίξης. Στο γραπτό λόγο, το άτομο με δυσλεξία μπερδεύει την σειρά των γραμμάτων μέσα στη λέξη, μπερδεύει ακουστικά παρόμοιες λέξεις, δεν αφήνει κενά ανάμεσα στις λέξεις, κάνει λάθη στην αντιγραφή αλλά και λάθη στην ορθογραφία, ενώ παρουσιάζει στρεφοσυλλαβισμό και καθρεπτική γραφή. Επισημαίνονται, επίσης, δυσκολίες στο χωροχρονικό προσανατολισμό, καθώς υπάρχουν δυσκολίες προσανατολισμού στο χώρο και το χρόνο, σύγχυση του δεξιά- αριστερά και επίγνωσης του χρόνου. Τέλος, σημαντικές είναι οι επιπτώσεις στο τομέα της μνήμης βραχύχρονης και μακρόχρονης, με συνέπεια τη μη ολοκλήρωση εργασιών και οδηγιών που λαμβάνει από το δάσκαλο.
Οι επιπτώσεις, όμως, της δυσλεξίας και άλλων μαθησιακών προβλημάτων είναι σημαντικές και στη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του ατόμου. Σύμφωνα, με έρευνες υπάρχει σημαντική συσχέτιση τις σχολικής επιτυχίας με την αυτοαξία και την αυτοεικόνα. Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες κατακλύζονται από άγχος και διακατέχονται από την αντίληψη ότι θα αποτύχουν, η οποία επηρεάζει τόσο το κίνητρο όσο και την προσπάθεια τους. Είναι σύνηθες να εκφράζουν άμεσα ή έμμεσα αισθήματα ντροπής, απομόνωσης, απογοήτευσης, απαξίωσης του εαυτού ή ακόμα και κατάθλιψη. Η κοινωνική ανωριμότητα που συχνά συνυπάρχει δημιουργεί δυσλειτουργικές σχέσεις με τους σημαντικούς άλλους, ενώ οι δυσκολίες στα πλαίσια της τάξης ενδέχεται να στοχοποιήσουν και να στιγματίσουν τα άτομα αυτά, με αποτέλεσμα να γίνονται αποδέκτες προσβλητικών χαρακτηρισμών. Αδιαμφισβήτητα, χρειάζεται ενημέρωση καθώς η άγνοια οδηγεί στο εύκολο συμπέρασμα της «τεμπελιάς», «της ανεπαρκούς προσπάθειας» ή της «ελλιπούς νοημοσύνης».
Σίγουρα τα στοιχεία της δυσλεξίας δεν μπορούν να εξαλειφθούν, ωστόσο, μέσω της πρώιμης διάγνωσης και παρέμβασης, επιτυγχάνεται ο αποτελεσματικός χειρισμός των δυσκολιών.
ΖΗΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ
ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ